گاهی اوقات یک درد جزئی در دندان آنقدر ساده به نظر می رسد که بسیاری از افراد ترجیح می دهند آن را با چند مسکن خانگی یا آنتی بیوتیک موقت مهار کنند. اما همین درد ساده می تواند نشانه شروع عفونت ریشه دندان باشد؛ فرایندی که اگر در همان مراحل ابتدایی متوقف نشود، احتمال پیشرفت آن و در نهایت از دست دادن دندان، بسیار بالا خواهد بود. در چنین شرایطی درمان ریشه نه تنها یک روش درمانی، بلکه روشی برای حفظ ساختار طبیعی دندان و جلوگیری از بروز عوارض جدی تر محسوب می شود. در ادامه به این موضوع می پردازیم که چرا نباید درمان ریشه را به تعویق انداخت و چه عواملی باعث می شوند یک مشکل ساده به عفونت شدید و در نهایت کشیدن دندان منتهی شود.
از طرف دیگر، مشغله های روزمره یا تصور اشتباه مبنی بر اینکه مصرف آنتی بیوتیک می تواند عفونت را به طور کامل درمان کند، از دیگر عوامل موثر در تاخیر مراجعه هستند. برای صرفه جویی در زمان و دسترسی سریع به خدمات تخصصی، ساکنین غرب تهران می توانند به سراغ درمان ریشه در غرب تهران بروند. در مواردی نیز هزینه های احتمالی درمان باعث به تعویق انداختن تصمیم گیری می شود، در حالی که هزینه های درمان جایگزین بعد از کشیدن دندان (ایمپلنت، بریج یا پروتزهای ثابت) معمولا به مراتب بیشتر از هزینه یک درمان ریشه استاندارد است.
پیشگیری، ساده ترین و کم هزینه ترین راهکار است. مراجعات منظم به دندانپزشک (حداقل هر شش ماه یک بار)، درمان به موقع پوسیدگی های خفیف و رعایت صحیح بهداشت دهان و دندان (مسواک و نخ دندان) تاثیر مستقیمی در جلوگیری از عفونت ریشه دارد. همچنین در صورت مشاهده علائمی مانند درد هنگام جویدن، حساسیت به حرارت یا تغییر رنگ دندان، باید در کوتاه ترین زمان ممکن معاینه انجام شود تا در صورت نیاز، درمان ریشه به موقع شروع شود.
چرا عفونت ریشه دندان ایجاد می شود؟
در بیشتر موارد، بروز عفونت از پوسیدگی های عمیق شروع می شود. زمانی که بافت سخت دندان تخریب می شود، باکتری ها به بافت نرم درون کانال ریشه راه پیدا می کنند. ورود باکتری ها به پالپ دندان، باعث ایجاد التهاب، درد، بوی بد دهان و در صورت پیشرفت، تشکیل آبسه می شود. عواملی مانند رعایت نکردن بهداشت دهان، درمان نکردن پوسیدگی در مراحل اولیه و عدم مراجعه منظم به دندانپزشک از اصلی ترین دلایل ایجاد عفونت ریشه محسوب می شوند.درمان ریشه دقیقا چه کاری انجام می دهد؟
درمان ریشه با هدف حذف بافت آلوده و پاکسازی کامل کانال های ریشه انجام می شود. این روش از پیشرفت عفونت و تخریب بیشتر بافت های اطراف جلوگیری می کند و با پر کردن کانال ها، امکان بازگشت باکتری به داخل دندان صفر می شود. در واقع، درمان ریشه اجازه می دهد که ساختار طبیعی دندان حتی پس از ابتلا به عفونت حفظ شود و فرد بتواند بدون درد یا التهاب از آن استفاده کند.
چه علائمی نشان می دهد که درمان ریشه نباید به تعویق بیفتد؟
- احساس درد مداوم یا تیر کشنده در دندان
افزایش حساسیت به سرما یا گرما
بوی بد دهان که با مسواک زدن از بین نمی رود
تورم لثه یا ایجاد برآمدگی در کنار ریشه
احساس درد هنگام جویدن غذا
اگر درمان ریشه به موقع انجام نشود چه اتفاقی می افتد؟
وقتی پالپ دندان کاملا از بین می رود و عفونت در کانال باقی می ماند، روند گسترش باکتری ها متوقف نمی شود. در این مرحله سیستم ایمنی بدن سعی می‌کند با عفونت مقابله کند، اما در بسیاری از موارد ایجاد آبسه، تحلیل استخوان اطراف ریشه یا انتشار عفونت به فک بالا و پایین مشاهده می شود. این وضعیت به مرور باعث می شود دندان ثبات خود را از دست بدهد و حتی در اثر جویدن غذا یا ضربه بسیار خفیف، دچار لق شدن یا شکستگی شود. از طرفی، عفونتی که کنترل نشده، می تواند به دندان های مجاور نیز آسیب وارد کرده و مشکلات ثانویه ایجاد کند. زمانی که التهاب و عفونت مدت زیادی در کانال ریشه باقی می ماند، باکتری ها فرصت پیدا می کنند تا به بافت های اطراف دندان نفوذ کنند. اگر درمان به موقع انجام نشود، استخوان فک نیز ممکن است درگیر شود و این امر درمان را بسیار پیچیده تر خواهد کرد. در این مرحله نه تنها احتمال موفقیت درمان ریشه کاهش می یابد، بلکه در برخی موارد تنها راهکار باقیمانده، کشیدن دندان است.چرا برخی بیماران درمان ریشه را به تعویق می اندازند؟
دلایل مختلفی وجود دارد که باعث می شود برخی افراد با وجود آگاهی از مشکل دندانی، باز هم درمان ریشه را به تعویق بیندازند. یکی از دلایل اصلی، ترس از درد در زمان انجام درمان است. این در حالی است که در سال های اخیر، انجام درمان ریشه با استفاده از بی حسی های موضعی موثر و تجهیزات جدید تقریبا بدون درد انجام می شود.از طرف دیگر، مشغله های روزمره یا تصور اشتباه مبنی بر اینکه مصرف آنتی بیوتیک می تواند عفونت را به طور کامل درمان کند، از دیگر عوامل موثر در تاخیر مراجعه هستند. برای صرفه جویی در زمان و دسترسی سریع به خدمات تخصصی، ساکنین غرب تهران می توانند به سراغ درمان ریشه در غرب تهران بروند. در مواردی نیز هزینه های احتمالی درمان باعث به تعویق انداختن تصمیم گیری می شود، در حالی که هزینه های درمان جایگزین بعد از کشیدن دندان (ایمپلنت، بریج یا پروتزهای ثابت) معمولا به مراتب بیشتر از هزینه یک درمان ریشه استاندارد است.
چه زمانی دندانپزشک مجبور به کشیدن دندان می شود؟
اگر عفونت در مراحل اولیه تشخیص داده شود، امکان درمان ریشه و حفظ دندان بسیار بالاست. اما در شرایطی که بافت اطراف ریشه کاملا تخریب شده باشد یا آبسه بسیار گسترده شده باشد، گزینه ای جز کشیدن دندان باقی نمی ماند. در این حالت دندانپزشک تشخیص می دهد که با انجام درمان ریشه نه تنها دندان نجات پیدا نخواهد کرد، بلکه احتمال سرایت عفونت به بخش های دیگر هم وجود دارد. به همین دلیل، کشیدن دندان به عنوان یک اقدام محافظتی برای جلوگیری از آسیب بیشتر انجام می شود.